اکسیژن، عنصری حیاتی برای ادامه حیات بشر است. طی تنفس، مقدار زیادی از این گاز وارد ریه‌ها و سپس خون انسان میشود. میزان اکسیژن بدن نباید از حد خاصی کمتر شود، زیرا این موضوع باعث عوارضی نظیر تنگی نفس و درد قفسه سینه در فرد میگردد. برای کنترل مقدار گاز میتوان از دستگاه پالس اکسیمتر استفاده کرد. این وسیله پزشکی جهت سنجش سطح اکسیژن خون کاربرد دارد. در این مقاله سعی بر آن شده است تا ابتدا به تعریفی از دستگاه تست اکسیژن خون پرداخته شود. پس از آن، عناوین مختلفی پیرامون این تجهیز پزشکی به تفصیل بیان شوند.
پالس اکسی متر چیست؟
دستگاه سنجش اکسیژن خون یک وسیله پزشکی میباشد، که با کمک آن میتوان میزان اشباعیت این گاز در خون انسان به شیوه‌ای غیرتهاجمی اندازهگیری کرد. علاوه بر آن، تعداد ضربان قلب نیز میتوان با کمک این دستگاه مشاهده کرد. این وسیله به شکل یک گیره کوچک بوده و به قسمتی از بدن (معمولاً به انگشت) متصل میشود. یکی از قابلیت‌های آن این است که تغییرات کوچک در سطح اکسیژن خون را به خوبی تشخیص می‌دهد.
این دستگاه در بخش بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها و یا اورژانس کاربرد گسترده‌ای دارد. هم‌چنین، برخی از پزشکان نظیر متخصصان ریه از آن استفاده میکنند. از دیگر کاربردهای دستگاه اندازهگیری اکسیژن خون میتوان به مصارف خانگی اشاره کرد.
انواع پالس اکسی متر
بسته به کاربرد، انواع مختلفی از این تجهیز پزشکی در بازار موجود است، که در جدول زیر به مهمترین آنها اشاره میشود:
| انواع مختلف سنجش‌گر اکسیژن خون | |
| مدل | ویژگی‌ها |
| اکسیژن‌سنج انگشتی | این دستگاه در نوک انگشتان نصب میشود. کاربرد آن آسان بوده و قیمت ارزانی دارد. این مدل به طور عمده در بیمارستان‌ها مشاهده میشود. |
| اکسیژن‌سنج مچی | محل قرارگیری آن روی مچ دست است. این نمونه مناسب برای اندازهگیری اکسیژن بیمارانی میباشد که طولانی مدت در بیمارستان هستند یا افرادی که در خواب به سر می‌برند. |
| اکسیژن‌سنج دستی | از دقت و کارایی بیشتری نسبت به دیگر مدل‌ها برخوردار است. این نمونه قابلیت‌های دیگری نظیر سنجش ضربان قلب نیز دارد. |
| اکسیژن سنج ثابت (رومیزی) | این اکسیژن‌سنج برای نظارت بر علائم حیاتی بیماران در بخش‌های مختلف نظیر ریکاوری کاربرد دارد. |
| اپلیکیشن موبایل | اپلیکیشن موبایل به جای امواج مادون قرمز استفاده شده در پالس اکسیمترهای معمولی از چراغ قوه و دوربین گوشی برای سنجش اکسیژن استفاده میکنند. طبق ارزیابی‌های صورت گرفته، نتایج به دست آمده از این روش قابل اعتماد نیستند. |
هدف استفاده از پالس اکسیمتر
همان‌طور که بیان شد، کاربرد پالس اکسی متر، سنجش مقدار اشباعیت گاز اکسیژن میباشد. اندازهگیری در شرایط مختلف نظیر بیماری مزمن انسدادی ریه، آسم، ذات‌الریه، سرطان ریه، کم خونی، سکته قلبی یا نارسایی قلبی و بیماری قلبی مادرزادی انجام میشود. از دیگر موارد مصرف این دستگاه میتوان موارد زیر را نام برد:
- ارزیابی میزان مفید بودن ونتیلاتور
- ارزیابی میزان عملکرد یک داروی جدید برای ریه‌ها
- ارزیابی توانایی فردی برای تحمل افزایش فعالیت بدنی
- تعیین اینکه آیا شخص به اکسیژن درمانی نیاز دارد یا خیر
- سنجش اینکه آیا شخص جهت تنفس نیاز به کمک دارد یا خیر
- ارزیابی اینکه آیا فردی در حین خواب به طور لحظه‌ای نفس نمی‌کشد نظیر آپنه خواب
- نظارت بر سطح اکسیژن بیمار در طول یا بعد از عمل‌های جراحی که نیاز به آرام بخش دارند
- سنجش اینکه اکسیژن تراپی تا چه اندازه موثر است به ویژه زمانی که شیوه درمانی جدید میباشد
پالس اکسی‌مترها چگونه کار میکنند؟
براساس شیوه سنجش میزان اکسیژن خون، پالس اکسی‌مترها به دو نوع مختلف طبقه‌بندی می‌شوند، که شامل:
پالس اکسیمتری انتقالی Transmissive Pulse Oximetry
در این روش، یک سنسور (حسگر) روی قسمت نازکی از بدن بیمار (به طور معمول نوک انگشت، لاله گوش، یا پای نوزاد) قرار می‌گیرد. نوک انگشتان و لاله گوش نسبت به بافت‌های دیگر بدن سرعت جریان خون بالاتری دارند، که این باعث تسهیل در انتقال حرارت میگردد.
این دستگاه دو نور با طول موج‌های مختلف (نور قرمز با طول موج nm 660 و مادون قرمز با طول موج nm 940) را از انگشتان به سمت سنسور عبور می‌دهد. هموگلوبین اکسیژن‌دار نور مادون قرمز بیشتری را جذب می‌کند و اجازه می‌دهد نور قرمز بیشتری از آن عبور کند. در مقابل، هموگلوبین فاقد اکسیژن اجازه عبور نور مادون قرمز بیشتری را می‌دهد و نور قرمز بیشتری را جذب می‌کند. بر این اساس، تغییر در جذب هر یک از طول موج‌ها اندازهگیری شده و از این طریق مقدار اکسیژن اشباع شده در خون محاسبه میگردد.
در روش پالس اکسیمتری انتقالی، تنها جذب‌های ناشی از ضربان خون شریانی مورد سنجش قرار گرفته و جذب‌های مربوط به خون وریدی، پوست، استخوان، ماهیچه، چربی و لاک ناخن اندازهگیری نمی‌شوند.
پالس اکسیمتری انعکاسی Reflectance Pulse Oximetry
این روش نسبت به نمونه انتقالی کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخلاف روش قبلی که در آن به بخش نازکی از بدن برای اتصال سنسور نیاز بود، این حالت نیازی به آن نداشته و برای قسمت‌هایی از بدن نظیر پا، پیشانی و سینه مناسب است.
شیوه پالس اکسیمتری انعکاسی محدودیت‌هایی دارد. اتساع عروق (گشادگی رگ) و تجمع خون وریدی در سر ناشی از بازگشت خون وریدی به قلب یکی از معایب این روش است، که میتواند باعث ترکیب ضربان‌های شریانی و وریدی در ناحیه پیشانی و به نوبه خود نتایج کاذب سنجش اکسیژن شود. این حالت به طور معمول در بیمارانی که در بیهوشی با لوله‌گذاری تراشه‌ای به سر می‌برند یا در وضعیت ترندلنبورگ قرار دارند (Trendelenburg Position) رخ می‌دهد.
قیمت و خرید پالس اکسی متر
نقش مهم پالس اکسی متر در سنجش میزان اکسیژن خون باعث شده است تا این دستگاه به یکی از مهمترین تجهیزات پزشکی تبدیل شود. خرید این دستگاه بهتر است از فروشگاه‌های معتبر و شناخته شده صورت گیرد تا تضمینی بر کیفیت آن باشد. استفاده از سنجش‌گر اکسیژن خون با کیفیت پایین میتواند باعث بروز مشکلات جدی در بیماران گردد.
مراکز متعددی در زمینه فروش دستگاه پالس اکسی متر فعالیت دارند، که این موضوع باعث رقابتی شدن قیمت این وسیله پزشکی شده است. شرکت “بنیان تجارت تجر” آماده است این محصول را با هزینه‌ای مقرون به صرفه اما کیفیتی فوق‌العاده در اختیار خریداران محترم قرار دهد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با دستگاه و هم‌چنین آخرین قیمت پالس اکسی متر میتوان با کارشناسان مجموعه تماس حاصل نمود.
