مدیریت درمان زخم

دبریدمان زخم به فرآیند جداکردن بافت مرده از زخم اشاره دارد، که این کار به بهبود سریع زخم کمک می‌کند. دبریمان زخم به شیوه‌های مختلفی نظیر جراحی (برش دادن با کمک تیغ)، اتولیز (با استفاده از آنزیم) یا شیمیایی (دارو) صورت می‌گیرد.

شستشوی زخم یکی از مراحل اصلی مدیریت درمان و بهبودی زخم است. انجام این کار به تمیز شدن کامل زخم کمک شایانی می‌کند. شستشوی زخم قبل از پانسمان کردن زخم صورت می‌گیرد و با استفاده از این تکنیک می‌توان عوامل بیماری زا، ترشحات زخم، بقایای پانسمان و دیگر عوامل خارجی را از زخم پاک کرد. جهت شستشوی زخم می‌توان از نرمالین سالین، آب استریل، آب قابل شرب، پاک کننده‌های تجاری، بتادین و آب اکسیژنه استفاده کرد.

طبقه‌بندی زخم براساس پارامترهای مختلفی نظیر عامل ایجاد آورنده زخم، میزان آلودگی، زمان ترمیم و عمق زخم (سطحی و عمیق) صورت می‌گیرد. زخم‌ها به اساس عامل بوجود آورنده به چهار گروه سایش، سوراخ شدگی، بریدگی و پارگی طبقه‌بندی می‌شوند. زخم‌هایی که از طریق سوراخ شدگی، بریدگی و پارگی ایجاد می‌شوند به طور معمول عمق زیادی دارند درحالی که ساییدگی تنها لایه‌های سطحی پوست را درگیر می‌کند و عمق زخم کم است.

زخم‌ها براساس میزان آلودگی به چهار دسته متفاوت طبقه‌بندی می‌شوند. اولین نوع، زخم تمیز است. این نوع زخم، در شرایط استریل یعنی شرایطی که هیچ گونه عامل بیماری‌زا وجود ندارد بوجود آمده و به راحتی بهبود می‌یابد. زخم آلوده به عنوان نوع دیگر از زخم براثر تصادفات ایجاد می‌شود و در آن‌ها عوامل بیماری‌زا و اجسام خارجی دیده می‌شود. در زخم‌های عفونی عوامل بیماری‌زا یافت می‌شود و از مهم‌ترین ویژگی‌های این نوع زخم می‌توان ظاهر زرد، درد، قرمزی و ترشح چرک نام برد. زخم کلونیزه به عنوان آخرین نوع زخم به صورت مزمن بوده و حاوی عوامل بیماری‌زا می‌باشد. در مقایسه با زخم‌های حاد، زخم‌های مزمن در مدت زمان طولانی‌تری التیام می‌یابند و در برخی مواقع فرآیند بهبودی آن‌ها چندین سال به طول می‌انجامد.

عوارض زخم به طور معمول شامل اسکار و عفونت ناشی از زخم است. بسته به نوع و شدت زخم، راهکارهای مختلفی برای کم کردن عوارض زخم پیشنهاد می‌شود، که می‌توان آن‌ها را در منزل و یا در مراکز درمانی انجام داد. بهترین و مؤثرترین شیوه کاهش عفونت زخم، پانسمان کردن است. با توجه به تجویز پزشک، می‌توان مقداری پماد بر روی زخم قرار داد تا از این طریق بتوان به از ایجاد اسکار زخم جلوگیری کرد.

شیوه‌های مدیریت درمان زخم متفاوت بوده که یکی از مهم‌ترین آن، استفاده از پانسمان های خاص زخم میباشد. پانسمان کردن به دو شیوه سنتی و پیشرفته انجام می‌گیرد. در روش سنتی از گاز، بانداژ و پماد برای مدیریت و بهبودی زخم استفاده می‌شود. این تکنیک به علت داشتن مشکلاتی نظیر مقرون به صرفه نبودن، چسبیدن به زخم، برجای گذاشتن بقایایی از خود در محل زخم و نیاز به تعویض مکرر، جای خود را به پانسمان‌های مدرن و پیشرفته داده‌اند. حال انکه در بسیاری از زخم های خاص ضمن دارا بودن شرایط ویژه تکنیک های فوق مثمر ثمر نمی باشد.

در رویکرد های جدید از پانسمان‌های تخصصی و مدرن برای التیام زخم استفاده می‌شود. از مهم‌ترین انواع پانسمان‌های پیشرفته می‌توان هیدروکلوئیدها، آلژینات ها، آلژینات های نقره، فوم ها، هیدروژل و پانسمان های فوق جاذب و پانسمانهای پوشش شفاف  را نام برد. این نوع پانسمان‌ها مزایای فراوانی دارند. پانسمان‌های پیشرفته به طور معمول یک لایه چسبنده دارند و به راحتی به پوست اطراف زخم می‌چسبند. وجود منافذ در ساختار آن‌ها، امکان تبادل  هوا را فراهم می‌کند. برخلاف روش سنتی، به زخم نمی‌چسبند و هنگام برداشتن، بقایایی از خود برجای نمی‌گذارند. التیام زخم را از طریق فراهم کردن محیطی مرطوب برای آن تسریع می‌بخشند. برخی از آن‌ها قدرت و ظرفیت جذب بسیار بالایی دارند که این موضوع آن‌ها را برای جذب حجم زیادی از ترشحات مناسب می‌سازد. عایق گرمایی خوبی برای زخم هستند. نیاز به تعویض مکرر ندارند و گزینه‌ای مقرون به صرفه جهت درمان زخم محسوب می‌شوند.