مجله پزشکی
لارنژیال ماسک چیست و نحوه جایگذاری آن به چه صورت است؟ راهنمای کامل برای آشنایی با این وسیله پزشکی
سال 1980، سالی که ماسک هوایی لارنژیال به دنیا معرفی شد و مدیریت راه هوایی بیماران بیش از پیش آسان‌تر شد. جالب است بدانید کاربرد این نوع ماسک در گذشته به اتاق‌های عمل محدود می‌شد، اما امروزه نه تنها در جراحی‌ها بلکه در شرایط اضطراری چون اورژانس نیز استفاده می‌شود.
اهمیت روزافزون این تجهیز پزشکی ما را بر آن داشت تا در این مقاله به معرفی آن بپردازیم. از اجزای سازنده تا مزایا و معایب و کلی مطالب دیگر پیرامون لارنژیال ماسک را می‌توانید در اینجا بیابید.
لارنژیال ماسک چیست؟
ماسک لارنژیال ابزاری است که در ناحیه سوپراگلوت، بالای تارهای صوتی، قرار می‌گیرد و برخلاف لوله تراشه که وارد نای می‌شود، درون نای قرار نمی‌گیرد.
لارنژیال ماسک چه مصارفی دارد؟
ماسک لارنژیال درمواقعی که استفاده از لوله تراشه دشوار است استفاده می‌شود. این وسیله کاربردهای مختلفی دارد، که شامل:
- اکسیژن‌رسانی به بیماران به‌هنگام بیهوشی: ماسک‌های هوایی لارنژیال اغلب در جراحی‌های کوتاه مدت که در آن‌ها نیازی به لوله‌گذاری تراشه‌ای نیست استفاده می‌شوند.
- درصورتی که راه تنفسی با مشکل روبرو شده باشد: در بیمارانی که انتوباسیون در آن‌ها امکان‌پذیر نیست میتوان از ماسک هوایی برای حفظ راه تنفسی آن‌ها استفاده کرد. ماسک هم خطر آسپیراسیون را کاهش می‌دهد هم نگهداری آن در طول زمان استفاده آسان‌تر است.
- ایست قلبی اتفاق افتاده باشد: در مواقعی که ایست قبلی اتفاق بیفتد ماسک لارنژیال گزینه‌ای ایده‌آل برای مدیریت راه هوایی بیمار است. این موضوع در موقعیت‌های اورژانسی اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند جایی که تمامی تکنسین‌های فوریت‌های پزشکی حتی آن‌هایی که تجربه کمتری دارند میتوانند از ماسک به‌راحتی استفاده کنند.
- عبور دادن لوله تراشه: ماسک میتواند به عنوان یک کانال یا مجرای برای عبور لوله تراشه استفاده شود. این تکنیک در لارنگوسکوپی مستقیم (مشاهده تارهای صوتی) کاربرد دارد.
لارنژیال ماسک از چه قسمت‌هایی تشکیل می‌شود؟
اجزای اصلی تشکیل دهنده ماسک هوایی شامل شافت (لوله)، اتصال دهنده (کانکتور) 15 میلی‌متری پروگزیمال، انتهای دیستال به‌همراه یک کاف بیضوی شکل و یک بالون می‌باشند.
کاف درون ماسک با هدف مدیریت راه هوایی بیمار تعبیه شده است و از دو بخش کاف فوقانی و کاف زیرین تشکیل می‌شود. سطح بالایی کاف برای جلوگیری از ورود ترشحات حلق به حنجره طراحی شده است. علاوه بر سطح بالایی، کاف یک سطح پایینی صاف نیز دارد که روی حنجره قرار می‌گیرد و مهرومومی در بالای تارهای صوتی ایجاد می‌کند.
استفاده از لارنژیال ماسک چه مزایایی دارد؟
یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از ماسک لارنژیال، کاهش قابل توجه خطر آسپیراسیون یا همان ورود مواد غذایی یا مایعات به نای است. لوله تراشه یکی دیگر از ابزاری است که همانند ماسک هوایی برای مدیریت راه هوایی بیماران استفاده می‌شود. سؤالی که در اینجا پیش می‌آید این است که کدام یک عملکرد بهتری دارد؟ لوله تراشه یا ماسک لارنژیال؟
ماسک در مقایسه با لوله کاربرد آسان‌تری دارد به گونهای که افراد کم تجربه هم میتوانند از آن استفاده کنند. همچنین، کم تهاجمی‌تر هستند، یعنی هم باعث آسیب‌های کمتر به راه تنفسی می‌شوند و هم خطر اسپاسم حنجره را کاهش می‌دهند. این مزایا ممکن است باعث ترغیب بیشتر کاربران به انتخاب ماسک برای مدیریت راه هوایی شوند.
عوارض استفاده از لارنژیال ماسک
علاوه بر مزایا، استفاده از ماسک‌های لارنژیال میتواند با عوارضی همراه باشد که به ندرت اتفاق می‌افتند. مهم‌ترین معایب ماسک عبارتند از:
- تحریک موضعی
- تروما یا آسیب به راه هوایی
- آسپیراسیون محتویات معده
- ادم ریوی (تجمع بیش از حد مایعات در ریه‌ها)
- پاسخ سمپاتیک خفیف مانند افزایش ضربان قلب
- انقباض برونش یا باریک شدن مجاری هوایی و دشوار شدن تنفس
- اسپاسم حنجره یا لارنگوسپاسم که صحبت کردن یا تنفس را دشوار می‌کند.
نحوه جای گذاری ماسک لارنژیال
فرآیند جایگذاری ماسک شامل مراحلی است که به ترتیب عبارتند از:
1- پیش از شروع، اقدامات احتیاطی نظیر استفاده از دستکش و عینک محافظ چشم را انجام دهید.
2- برای بررسی ماسک از نظر وجود یا عدم وجود نشتی، آن را 2 تا 3 میلی‌لیتر با هوا پر کنید. بعد از اطمینان از عدم وجود نشتی و قبل از جایگذاری، کاف را کاملاً خالی کنید.
3- بیمار را در حالتی که به پشت خوابیده و سر او رو به بالاست قرار دهید.
4- در صورت نیاز، پشت ماسک را روغن کاری کنید.
5- ماسک را در دست خود نگه دارید و دهان بیمار را باز کنید.
6- ماسک را به آرامی وارد دهان کنید به‌گونه‌ای که روزنه موجود در کاف پایینی به سمت جلو و ماسک در مقابل سقف دهان باشند. سپس، ماسک را با انگشت اشاره به درون حنجره هدایت کنید. این کار را تا زمانی پیش ببرید که هیچ گونه مقاومتی احساس نشود.
7- ماسک را 2 تا 4 میلی‌لیتر با هوا پر کنید. پس از اتمام جایگذاری، انتهای لوله را به دستگاه وصل کنید.
اثربخشی ماسک لارنژیال
ماسک لارنژیال برای بیمارانی کاربرد دارد که نمیتوان از روش لوله‌گذاری تراشه برای آن‌ها استفاده کرد.
طبق پژوهشی که در رابطه با اثرگذاری ماسک صورت گرفت مشخص شد استفاده از ماسک برای بیمارانی که روش لوله‌گذاری تراشه در آن‌ها موفقیت‌آمیز نبوده است میتواند اثربخشی بالایی داشته باشد. در تمامی مواردی که استفاده از روش لوله‌گذاری تراشه با شکست روبرو شد، لارنژیال ماسک با سایز 4 بدون استفاده از داروی شل کننده عضلانی با موفقیت برای بیماران استفاده گردید. طبق نتیجه بدست آمده از این پژوهش، استفاده از ماسک برای 24 بیمار اثربخشی خیلی خوبی (96 درصد) داشته است. یک مورد باقی‌مانده نیز نیاز به حضور متخصص بیهوشی داشته است.
ماسک لارنژیال: مشابه لوله تراشه اما با کاربردی راحت‌تر
ماسک هوایی لارنژیال که درمورد آن صحبت کردیم میتواند مکمل خوبی برای لوله تراشه در مدیریت راه تنفسی بیماران باشد. در مواقعی که نمیتوان از لوله تراشه استفاده کرد، ماسک میتواند اثربخشی فوق‌العاده‌ای داشته باشد. اگر شما هم تجربه استفاده از این ابزار پزشکی را داشته‌اید می‌توانید تجربیات خود را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید تا به شناخت بیشتری از آن برسیم.
سوالات متداول ماسک لارنژیال
خیر، ماسک را نمیتوان برای بیمارانی که از شکستگی گردن رنج میبرند، استفاده کرد. دلیل این امر این است که برای جایگذاری ماسک میبایست محل مناسبی پیدا کنیم که این خود نیازمند حرکت دادن گردن و سر بیمار است. در صورتی که گردن، آسیب دیده باشد، این تکان دادن گردن و سر میتواند عواقب خطرناکی برای او داشته باشد.
بله، استفاده از ماسک برای افرادی که سوختگی دارند مشکلی ندارد.
بله، در برخی مواقع، کیفیت پایین ماسک و نیز عدم جایگذاری صحیح آن میتوانند باعث عوارضی چون رفلاکس معده شوند. در صورتی که از موارد گفته شده در بالا اجتناب شود، میتوان از ماسک هوایی برای فردی که بیماری رفلاکس معده دارد استفاده کرد.