28/1 میلیارد نفر در سراسر جهان به فشار خون بالا یا هایپرتنشن یا پرفشاری خون مبتلا هستند و تنها 54 درصد از آن‌ها از بیماری خود اطلاع دارند! این‌ها تنها حقایق کوچکی از بیماری فشار خون بالا می‌باشند، بیماری که اگر به‌موقع تشخیص داده نشود و تحت درمان قرار نگیرد، می‌تواند باعث مرگ شود. اهمیت این بیماری باعث شد تا در این مقاله به آن بپردازیم. در ابتدا می‌خواهیم بدانیم که فشار خون بالا چیست و چگونه می‌توان آن را درمان و کنترل کرد؟ در ادامه، نحوه اندازه‌گیری فشار خون با دستگاه فشارسنج نیز بیان خواهد شد.

  • فشار خون بالا یا هایپرتنشن: زمانی که فشار به 90/140 میلی‌متر جیوه یا بیشتر برسد.)البته بایستی به این مهم توجه نمود که این یک گزاره کلی است و فشار خون ومحدوده تغییرات آن وابسته به محدوده سنی فرد میباشد و تحلیل پر فشاری و یا کم فشاری به سن ارتباط مستقیم دارد)
  • نشانه‌های پرفشاری خون: سردرد، مشاهده خون از بینی، خستگی، تاری دید، درد در قفسه سینه، تنفس سخت، ضربان نامنظم قلب
  • عوامل ایجاد فشار خون بالا: اضافه وزن، تغذیه نامناسب، مصرف دخانیات، نوشیدن الکل، استرس، اموال وراثتی
  • روش‌های درمان و فشار خون: سنجش پیوسته فشار خون با دستگاه فشارسنج، داشتن سبک زندگی سالم و بهره مندی از رژیم های تغذیه ای مناسب، ورزش مرتب و استفاده از دارو

فشار خون چیست؟

اگر بخواهیم به زبان ساده بگوئیم که فشار خون یا Blood Pressure چیست در تعریف زیر ارائه میشود: نیرویی است که خون به دیواره رگ‌های شما وارد می‌کند.

در حالت معمول، فشار خون در دو حالت اندازه‌گیری می‌شود. حالت اول، زمانی است که قلب شما در حال تپیدن است و خون به درون رگ‌ها پمپاژ می‌شود. در این حالت، بیشترین فشار یا نیرو به رگ‌ها وارد می‌شود و فشار اندازه‌گیری شده، فشار سیستولیک خواهد بود. اما، زمانی که قلب در حالت استراحت بین دو ضربان به سر می‌برد، فشار افت می‌کند که به این فشار، فشار دیاستولیک گفته می‌شود. بنابراین، فشار خون اندازه‌گیری شده ترکیبی از دو فشار سیستولیک و دیاستولیک خواهد بود که مقدار اولی بیشتر از دومی می‌باشد. 

نحوه اندازه گیری فشار خون با دستگاه

علائم و نشانه‌های فشارخون بالا چه می‌باشند؟

جالب است بدانید پرفشاری خون به‌عنوان قاتل خاموش معرفی می‌شود، زیراهیچ‌گونه نشانه‌ای از خود ندارد و این گونه می‌تواند باعث مرگ انسان شود. بنابراین، تنها راه برای فهمیدن اینکه آیا به این بیماری مبتلا هستید یا خیر این است که فشار خون را به طور منظم با یک دستگاه فشارسنج خانگی چک کنید. افرادی که به هایپرتنشن مبتلا هستند ممکن است با علائمی چون احساس درد شدید در قسمت سر و نیز قفسه سینه، مشکلات در دید، سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ، مشکلات تنفسی، مضطرب شدن، خونریزی بینی، وزوز در گوش و ریتم غیرطبیعی قلب روبرو شوند. اگر هر یک از این علائم را داشتید بایستی تحت مراقبت‌های پزشکی قرار بگیرید.

علائم فشارخون

تفاوت فشار خون نرمال و فشار خون بالا

در بخش قبل با مفهوم فشار خون آشنا شدیم. اما، فشار خون بالا چیست و چه تفاوتی با فشار خون نرمال یا ایده‌آل دارد؟

طبق گفته بسیاری از پزشکان، فشار خون نرمال برای یک فرد برابر با 80/120 میلی‌متر جیوه (فشار سیستولیک برابر با 120 و دیاستولیک 80) یا کمتر از این دو مقدار است. سبک زندگی ناسالم، مثل سیگار کشیدن و مصرف بی‌رویه نمک، می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود تا جایی که فشار نرمال به 90/140 میلی‌متر جیوه ( با درنظرگفتن محدوده سنی بدین معنا که در فرد جوان مرز ابتلا به فشار خون میتواند کمتر عدد 140 میلی متر جیوه باشد) یا بیشتر می‌رسد که به آن، هایپرتنشن یا پرفشاری خون گفته می‌شود. خلاصه‌ای از انواع مختلف فشار خون را می‌توانید در جدول زیر ببینید.  

فشار خونفشارخون سیستولیک(میلی‌متر جیوه)و/یافشارخون دیاستولیک(میلی‌متر جیوه)
نرمالکمتر از 120وکمتر از 80
مرز بین فشار خون نرمال و بالا120 تا 129وکمتر از 80
فشار خون بالا (هایپرتنشن) مرحله 1130 تا 139یا80 تا 89
فشار خون بالا (هایپرتنشن) مرحله 2140 یا بیشتریا90 یا بیشتر
فشار خون بحرانی (فوراً به پزشک مراجعه کنید)بیشتر از 180و / یابیشتر از 120

رابطه فشار خون و ضربان قلب

گاهی اوقات و به‌هنگام ورزش کردن، احتمالاً تجربه کرده‌اید که فشار خون و ضربان قلبتان هردو افزایش پیدا کرده‌اند. در این حالت، ممکن است این سؤال برایتان پیش آمده که آیا بین این دو رابطه‌ای وجود دارد؟

در پاسخ به این سؤال باید بگوئیم خیر. فشار خون و ضربان قلب دو فاکتور مختلف برای سنجش سلامتی انسان هستند. اولی، میزان نیروی وارده از سمت خون به دیواره ی رگ را نشان می‌دهد و دومی، تعداد دفعاتی که قلب در هر دقیقه می تپد. فشار خون و ضربان قلب همیشه و به طور همزمان افت و خیز پیدا نمی کند. حتی اگر هر دو افزایش پیدا کنند با یک نرخ، بالا نخواهند رفت. گاهی اوقات ضربان قلب بالا و فشار خون پایین به طور موقت رخ می‌دهد که این حالت مربوط به زمانی است که خون کمتری از بدن به قلب باز می‌گردد و سیستم عصبی قلب را تحریک می‌کند تا تندتر پمپاژ انجام دهد.

بهترین زمان برای سنجش فشار خون چه موقع می‌باشد؟

یکی از نکاتی که باید برای چک کردن فشار خون خود به آن توجه کنید، انتخاب یک زمان مناسب است. توصیه می‌شود اندازه‌گیری فشار در زمان‌های معینی از روز انجام شود. فشار خون حداقل دو بار در روز باید اندازه‌گیری شود: یکی ابتدا صبح قبل از خوردن غذا یا مصرف هر گونه دارو و دومی به‌هنگام غروب. پس از هر بار اندازه‌گیری مطمئن شوید که نتایج شما یکسان است و از دقت بالایی برخوردار هستند.

اقدامات لازم به‌هنگام چک کردن فشار خون چیست؟

یکی از کارهایی که باید هنگام ارزیابی فشار خون شریانی خود با دستگاه فشارسنج انجام دهید، انتخاب یک پوزیشن یا وضعیت مناسب برای اندازه‌گیری است. بهترین حالت برای اندازه‌گیری فشار خون این است که روی یک صندلی بنشینید و پاهای خود را روی زمین قرار دهید و بازوی‌تان را نگه دارید تا آرنج‌تان تقریباً هم سطح قلب باشد. در تمام طول اندازه‌گیری باید در این وضعیت بمانید. علاوه بر قرارگیری در یک حالت مناسب، نیاز است به نکات زیر به‌هنگام سنجش فشار خون توجه شود:

30 دقیقه قبل از اندازه‌گیری، از مصرف نوشیدنی‌های کافئین دار یا کشیدن سیگار پرهیز کنید.

در حین اندازه‌گیری صحبت نکنید.

قبل از شروع به مدت 5 دقیقه آرام بنشینید.

فشار خون خود را دو بار اندازه‌گیری کنید و بین این دو، یک استراحت کوتاه داشته باشید. اگر اختلاف بین دو قرائت 5 واحد یا بیشتر بود، اندازه‌گیری را برای سومین بار تکرار کنید. (البته در این باره بایستی اندازه گیری پس از سپری شدن زمان صورت پذیرد تا مطمئن شویم عروق از حالت اسپاسم خارج شده باشند تا اعداد دچار خطا نباشند).

قسمت بادی کاف باید حداقل 80 درصد از بالای بازوی شما را به طور کامل بپوشاند و کاف باید روی پوست برهنه نه روی پیراهن قرار گیرد.

فشار خون خود را حداقل یک بار در هر دو دست اندازه‌گیری کنید، زیرا ممکن است فشار خون در یک بازو (معمولاً سمت راست) بیشتر از سمت چپ باشد. اختلاف فشار خون سیستولیک در هر دو قرائت‌ باید 5 رقم واحد یا کمتر باشد. اگر این مقدار بیشتر از 10 رقم بود، به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا این می‌تواند نشانه‌ای از تجمع بیش از حد پلاک‌های شریانی باشد.

نحوه اندازه‌گیری فشار خون

اندازه‌گیری فشار خون با استفاده از دستگاه فشارسنج صورت می‌گیرد. این دستگاه عمدتاً در سه مدل جیوه‌ای، عقربه‌ای و دیجیتالی عرضه می‌شود. کاربرد بسیار آسان باعث شده است تا دستگاه‌های فشارخون دیجیتالی محبوبیت بیشتری نسبت به دیگر مدل‌ها داشته باشند و در منازل به طور گسترده استفاده شوند. در دو مدل بازویی و مچی عرضه می‌شوند که نحوه گرفتن فشارخون با دستگاه دیجیتال بازویی متفاوت از نمونه مچی است.

فشارخون را چگونه کنترل و درمان کنیم؟

کنترل و درمان فشار خون به طور معمول از طریق تغییر عادات ناسالم زندگی و نیز استفاده از دارو انجام می‌شود. 13 باید و نباید زیر می‌توانند کمک شایانی به تنظیم فشار خون شما کنند.

بایدها

نبایدها

1)     سبزیجات و میوه‌های بیشتری بخورید.

2)     کمتر بنشینید.

3)     فعالیت بدنی بیشتری داشته باشید که می‌تواند شامل پیاده‌روی، دویدن، شنا، رقصیدن یا بلند کردن وزنه باشد.

4)     اگر اضافه وزن دارید یا چاق هستید وزن خود را کاهش دهید.

5)     خواب کافی داشته باشید.

6)     داروهای تجویز شده توسط پزشک به طور منظم مصرف کنید.

7)      به طور پیوسته زیر نظر پزشک متخصص خود باشید.

  1. از خوردن بیش از حد غذای نمکی (مصرف نمک باید کمتر از 2 گرم در روز باشد) و یا غذاهای پر از چربی‌های اشباع یا ترانس پرهیز کنید.

2)     از غذاهای پر از چربی‌های اشباع یا ترانس پرهیز کنید.

3)     از استعمال سیگار یا تنباکو خودداری کنید.

4)    از نوشیدن بیش از حد مشروبات الکلی اجتناب کنید.

5)    مصرف داروها را متوقف نکنید.

6)    از هرگونه استرس و اضطراب دوری کنید.

درمان و کنترل فشارخون

دارو درمانی و کاهش فشار خون

همانطور که دیدیم، علاوه بر تغییر سبک زندگی، از داروها برای کاهش فشار خون نیز استفاده می‌شود. انواع مختلفی از داروها وجود دارند که هایپرتنشن را درمان می‌کنند. هر دارو دارای مزایا و خطراتی است که باید توسط پزشک به دقت تجویز شود. افرادی هستند که بیش از یک نوع دارو مصرف می‌کنند تا فشار خون خود را درمان و آن را کنترل کنند.

پرفشاری خون: خاموش و مرگبار

فشار خون بالا یکی از بیماری‌های شایع در میان مردم جهان به شمار می‌آید و زمانی اتفاق می‌افتد که فشار خون به دلیل چاقی، تحرک نداشتن، مصرف زیاد نمک، مصرف الکل و دخانیات، استرس یا عوامل ژنتیکی از حد نرمال فراتر می‌رود.

هایپرتنشن با علائم ظاهری همراه نیست و اگر به‌موقع تشخیص داده نشود و تحت درمان و کنترل قرار نگیرد با عوارضی چون حمله قلبی، سکته، نارسایی کلیه، از دست دادن بینایی و حتی مرگ همراه است. پیشگیری از این عوارض با اندازه‌گیری مدام فشار خون با دستگاه فشارسنج، داشتن زندگی سالم و شاد و نیز دارو درمانی امکان‌پذیر است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *